یکی از روش های درآمد زایی در دنیای امروز، تجارت است. تجارت ممکن است در زمینه های گوناگون صورت بگیرد که در ادامه مطلب به آن پرداخته ایم؛ اما به صورت کلی اطلاع از قوانین تجارت برای جلوگیری از دعاوی تجاری امری اجتناب ناپذیر است. منظور از این نوع دعاوی، دعاوی می باشد که در زمینه تجارت و کسب و کار بین تجار باهم یا بین اشخاص معمولی و تجار اتفاق می افتد، رسیدگی به این دعاوی معمولاً؛ در صلاحیت محاکم عمومی است و آیین دادرسی مدنی بر آن ها حاکم است.

قوانین تجارت

بر اساس ماده 1 قانون تجارت: تاجر كسي است كه شغل معمولي خود را معاملات تجارتي قرار دهد. برای مثال فردی تنها با خرید و فروش خودرو برای چندبار تاجر تلقی نمی شود، باید بیان داشت منظور از کسی در این ماده، هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی است.

این نوع دعاوی بیشتر به علت انعقاد قراردادهای تجاری که در آن ها حقوق یک طرف به طرف مقابل پیشی گرفته است؛ ایجاد می شود، که در این موارد باید یک وکیل تجاری کار بلد در کنار شما باشد تا با مطالعه دقیق قراردادها و ارزیابی آن ها از نظر حقوقی از متضرر شدن شما جلوگیری کند. زیرا گاهی در این نوع قرارداد ها مسائلی مطرح گردیده است که به ظاهر ساده می آیند ولی باعث عواقب نامطلوبی برای تجار یا طرف مقابل آن ها می گردد.

شرکت ها یا همان اشخاص حقوقی طبق ماده 20 قانون تجارت به شرح زیر می باشند:

1. شرکت سهامی (اعم از عام و خاص)
2. شرکت بامسئولیت محدود
3. شرکت تضامنی
4. شرکت مختلط غیر سهامی
5. شرکت مختلط سهامی
6. شرکت نسبی
7. شرکت تعاونی تولید و مصرف

قراردادهای تجاری برای طرح دعاوی تجاری باید چگونه تنظیم شده باشند؟

در دنیای امروز ارتباطات در هر زمینه ای حرف اول را می زند، این موضوع از مسائل تجاری نیز جدا نمی باشد؛ اما مسئله مهم  در این موضوع این است که در بیشتر موارد برای این که دو طرف یک معامله به وظایف خود عمل کنند؛ لازم است که شرح وظایف و به طور کلی شرح معامله ی در دست انجام به صورت کتبی نوشته شود و به امضا دو طرف برسد که این به این معناست که قراردادی بین دو طرف منعقد گردیده است.

قرادادهای تجاری می توانند داخلی باشند و یا بین دو شخص حقیقی یا حقوقی که یکی از آن ها خارجی است بسته شود که در این صورت قراردادهای تجاری بین المللی به وجود می آیند.

ساختار قراردادهای تجاری

ساختار و قالب قراردادهای تجاری معمولاً یکسان است؛ به این صورت که در ابتدا یک مقدمه کوتاه در خصوص موضوع قرارداد نوشته می شود، در ادامه به توضیح کامل مشخصات با ذکر جزئیات دو طرف معامله پرداخته می شود و سپس موضوع اصلی قرارداد با توضیح کامل و همچنین ذکر کامل جرئیات و نکات بیان می گردد.

باید توجه داشت در هر قراردادی باید تعهدات طرفین، مبلغ قرارداد، روش هایی که ثمن معامله به طریق آن پرداخت می گردد و همچنین ضمانتی برای اجرای تعهدات طرفین مشخص گردد. لازم به ذکر است عبارات و یا اصطلاحات و کلماتی که دارای ابهام هستند و ممکن است سبب اختلاف طرفین گردد؛ باید به صورت کامل و روشن توضیح داده شود. جهت دریافت مشاوره حقوقی تجاری تماس بگیرید.

نکات مهم دیگری که باید در یک قرارداد تجاری بیان گردد؛ عبارت است از: حق فسخ، نقل و انتقال قرارداد و حکم طرفین برای حل اختلاف در صورت نیاز.

شرایط یک قرارداد تجاری

همه ی قراردادها اعم از تجاری و یا غیر از آن تابع قواعد عمومی هستند، قواعدی که رعایت کردن آن ها در همه قراردادها الزامی است. بر این اساس سه شرط کلی باید در همه قراردادها رعایت شود، که این سه شرط به شرح زیر می باشد:

توافقات حاصله

در هر قراردادی مهم ترین اصل بیان توافقاتی است که دو طرف قرارداد به آن متعهد شده اند که مبنای انعقاد یک قرارداد است.

شرایط عمومی

شرایطی که در این بخش از قرارداد ذکر می شود؛ در تمامی قراردادها یکسان است و فقط در میزان خسارت با یکدیگر تفاوت دارند.

از جمله شرایطی که در این بخش باید ذکر شود می توان به قوانین حاکم بر قرارداد، شرایط طرفین، مطالبه خسارت در تأخیر و یا مطالبه خسارت عدم انجام تعهدات اشاره کرد.

شرایط اختصاصی

در این بخش از قراردادها به شرح کامل و بیان جزئیات معامله ای که بین طرفین قرار است انجام گردد؛ پرداخته می شود، همان طور که مشخص است این بخش از هر قرارداد ویژه و خاص همان قرارداد است.

انواع قراردادهای تجاری

انواع و اقسام قراردادهای تجاری بسیار زیاد است، که در زیر چند مورد از آن ها را نام می بریم:

• قراردادهای فروش
• قراردادهای خدمات
• قراردادهای تدارکات
• قراردادهای تامین مالی
• قراردادهای پیمانکاری
• قراردادهای بی اوتی(ساخت، بهره برداری واگذاری)
• قراردادهای برون سپاری
• قراردادهای فرانچایز
• قراردادهای لایسنس
• قراردادهای نمایندگی
• ……..

معاملات تجاری

ماده 2، 3، 4 و 5 قوانین تجارت مشخص کننده معاملات تجاری هستند که اختلافات و دعاوی تجاری در قراردادهای تجاری حول آن ها شکل می گیرد، به شرح زیر است:

ماده 2 قوانین تجارت

معاملات تجارتی از قرار زیر است:

1. خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجاره اعم از اینکه تصرفاتی در
   آن شده یا نشده باشد.
2. تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد.
3. هر قسم عملیات دلالی یا حق‌العمل‌کاری (‌کمیسیون) و یا عاملی و همچنین تصدی به
   هر نوع تأسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد‌می‌شود از قبیل تسهیل معاملات ملکی
   یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رسانیدن ملزومات و غیره.
4. تأسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط بر اینکه برای رفع حوائج شخصی
   نباشد.
5. تصدی به عملیات حراجی.
6. تصدی به هر قسم نمایشگاه‌های عمومی.
7. هر قسم عملیات صرافی و بانکی.
8. معاملات برواتی اعم از اینکه بین تاجر یا غیر تاجر باشد.
9. عملیات بیمه بحری و غیر بحری
10. کشتی‌سازی و خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجع به
    آنها.

ماده 3 قوانین تجارت

معاملات ذیل به اعتبار تاجر بودن متعاملین یا یکی از آنها تجارتی محسوب
می‌شود:

1. کلیه معاملات بین تجار و کسبه و صرافان و بانکها.
2. کلیه معاملاتی که تاجر یا غیر تاجر برای حوائج تجارتی خود می‌نماید.
3. کلیه معاملاتی که اجزاء یا خدمه یا شاگرد تاجر برای امور تجارتی ارباب خود
   می‌نماید.
4. کلیه معاملات شرکتهای تجارتی.

ماده 4 قوانین تجارت

معاملات غیر منقول به هیچ وجه تجارتی محسوب نمی‌شود.

ماده 5 قوانین تجارت

کلیه معاملات تجار تجارتی محسوب است مگر اینکه ثابت شود معامله مربوط به
امور تجارتی نیست.

مهم ترین دعاوی تجاری و انواع آن

از مهم ترین دعاوی تجاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورشکستگی
• دعاوی مرتبط با صادرات و واردات تجار
• دعاوی مرتبط با حمل و نقل
• دعاوی طرح های صنعتی
• کپی رایت
• دعاوی مرتبط با قراردادهای تجاری
• دعاوی مالکیت معنوی و فکری
• دعاوی تجارت الکترونیک
• دعاوی در خصوص اختراع( اعتراض به ثبت، آگهی، ابطال و دعاوی دیگر)
• دعاوی مرتبط با برندها و علائم تجاری
• دعاوی مرتبط با چک( مطالبه وجه چک، ابطال چک، استرداد لاشه چک، دستور موقت منع پرداخت چک، ابطال ظهر نویسی چک و سایر اسناد تجاری)
• و…..

به توضیح  چند مورد از مهم ترین دعاوی تجاری می پردازیم:

دعاوی تجاری شرکت ها

دعاوی تجاری شرکت ها را به صورت کلی می توان به دو دسته تقسیم کرد:

در دسته اول دعاوی بین سهام داران،شرکا و صاحبان سرمایه می باشد که بیشتر این دعاوی عبارت است از: دعاوی بر علیه مدیران متخلف از مسئولیت ها و وظایف خود، دعاوی در زمینه ی معاملات مدیران با شرکت، دعاوی در خصوص ابطال تصمیمیات مجامع یا هیأت مدیره، دعاوی در زمینه ی انحلال و ورشکستگی شرکت، دعاوی ذی نفعان در خصوص تقلیل اجباری سرمایه.

در دسته دوم دعاوی شرکت با اشخاص ثالث مد نظر می باشد مانند مطالبه وجوه از شرکت، تقاضای انجام تعهدات قراردادی و …

در کنار موارد ذکر شده گاهی دعاوی شرکت ها ماهیت کیفری به خود می گیرند در نتیجه صلاحیت رسیدگی به این دسته از پرونده ها با مراجع قضایی از نوع جزایی می باشد.

دعاوی تجاری قراردادها

قرارداد های تجاری یکی از مهم ترین دلایل ایجاد اختلاف و دعاوی تجاری می باشند، که برای حل و فصل کردن آن ها و جلوگیری از دامنه دار شدن و طولانی شدن آن ها باید به وکلای مجرب در حوطه دعاوی تجاری مراجعه کرد.

دعاوی قراردادها به دو دسته تقسیم می شوند در دسته اول اختلاف بر سر تفسیر قرارداد و در دسته دوم دعاوی بر سر نحوه اجرای قرارداد می باشد.

دعاوی اسناد تجاری

دعاوی مرتبط با مطالبه وجه چک،مطالبه وجه سفته،بی اعتباری سند تجاری، دعاوی مرتبط با مفقود شدن سند تجاری و … را شامل می شود.

دعاوی مرتبط با علائم تجاری و طرح های صنعتی

در دنیا امروز علائم تجاری یا همان برندها حرف اصلی را در زمینه شناخته شدن یک محصول در جامعه را می زنند؛بنابراین بسیار پراهمیت برای تجار می باشند.

یکی از مهمترین و پرتکرار ترین دعاوی در این زمینه دعاوی شبیه سازی اسم یا علامت تجاری است که مصداق رقابت مکارانه  می باشد.

دعاوی ورشکستگی

ورشکستگی در زبانی ساده به معنای این است که فرد دیگر توان پرداخت بدهی های خود را ندارد، اما چنانچه فرد با اعتباری که دارد بتواند دیون خود را تادیه کند هرچند بدهی هایش بیشتر از دارایی هایش باشد ورشکسته به حساب نمی آید.

انواع ورشکستگی:

• ورشکستگی عادی
• ورشکستگی به تقصیر
• ورشکستی به تقلب

وکیل تجاری در چه دعاوی تجاری مشاوره می دهد؟

• مشاوره در زمینه ی تأسیس شرکت ها
• مشاوره در زمینه ی اساس نامه ها
• مشاوره حقوقی به مدیران شرکت ها
• مطالبه وجه در زمینه ی اسناد تجاری مثل چک
• مشاوره به تجار و افراد غیر تجار در زمینه ی دعاوی تجاری
• طرح دعاوی و دفاع در همه ی زمینه های دعاوی تجاری مثل ورشکستگی
• ……….

نمونه دادخواست های دعاوی تجاری

در خصوص دعاوی تجاری می توان دادخواست هایی با موضوعات گوناگون تنظیم کرد که تعدادی از آن ها را به عنوان مثال برای شما در زیر آورده ایم:

نمونه دادخواست ورشکستگی از طرف طلب کار

مشخصات طرفین	نام	نام خانوادگی		نام پدر	سن	شغل	شهرستان محل اقامت    بخش   خیابان- کوچه – پلاک – کدپستی دهستان     (کدپستی حتما قید شود) منطقه
خواهان
خوانده
وکیل یا نماینده قانونی
خواسته یا موضوع و بهای آن	تقاضاي صدور حكم ورشكستگي به انضمام كلية خسارات قانوني
دلائل و منظمات دادخواست (مدارک)	مستند علم و اطلاع دادستان از توقف تاجر/دفاتر تجاري تاجر 3- مدارک مورد نیاز دیگر
رياست محترم مجتمع قضايي                 ………………………………   با سلام احتراماً به استحضار مي رساند : نظر به اينكه از طرق مختلف كسب اطلاع گرديده است كه خوانده رديف اول از تاريخ ………………از پرداخت بدهي‌هاي/و انجام تعهدات نقدي خود عاجز مي‌باشد فلذابا تقاضاي انجام كارشناسي حسابرسي دفاتر تجاري وي صدور حكم ورشكستگي نامبرده را استدعا دارم.
محل امضاء- مهر – اثر انگشت								محل نقش تمبر
شماره و تاریخ ثبت دادخواست			ریاست محترم شعبه …………………………. دادگاه ……………………………  رسیدگی فرمائید نام و نام خانوادگی ارجاع کننده ……………………………………………………………………………….                                                                         تاریخ ……………………………………. امضاء

نمونه دادخواست ورشکستگی از طرف تاجر

مشخصات طرفین	نام	نام خانوادگی		نام پدر	سن	شغل	شهرستان محل اقامت    بخش   خیابان- کوچه – پلاک – کدپستی دهستان     (کدپستی حتما قید شود) منطقه
خواهان
خوانده
وکیل یا نماینده قانونی
خواسته یا موضوع و بهای آن	تقاضاي صدور حكم ورشكستگي
دلائل و منظمات دادخواست (مدارک)	كپي مصدق: 1 – دفاتر تجاري پلمپ شدة تاجر، 2 – ليست دارائي و قرض‌ها و مطالبات خود، 3 – صورت نفع و ضرر و مخارج شخصي ، 4- مدارک مورد نیاز دیگر
رياست محترم مجتمع قضايي                 ………………………………   با سلام احتراماً به استحضار مي رساند : به جهت مشكلات بوجود آمده از « ذکر مسائل و مشکلات مستحدثه از نوسانات قیمتها و …» در خلال مدت سه روز گذشته اينجانب متوجه بروز وقفه در تأديه قروض/ و انجام تعهدات نقدي خود گرديده‌ام فلذا با تقديم دفاتر تجاري و ليست دارائي و قرض‌ها و مطالبات و همچنين مخارج شخصي خود صدور حكم توقیف را تقاضا دارم.
محل امضاء- مهر – اثر انگشت								محل نقش تمبر
شماره و تاریخ ثبت دادخواست			ریاست محترم شعبه …………………………. دادگاه ……………………………  رسیدگی فرمائید نام و نام خانوادگی ارجاع کننده ……………………………………………………………………………….                                                                         تاریخ ……………………………………. امضاء

 

نمونه دادخواست ابطال علامت تجاری

رای دادگاه: در خصوص دعوی آقای ….بوکالت از شرکت…..به طرفیت شرکت….با وکالت خانم ……….و اداره مالکیت صنعتی به خواسته ابطلال اظهار نامه شماره ………مورخ…………..و اظهار نامه شماره ……… مورخ ……… به این خلاصه که وکیل خواهان به شرح دادخواست و لوایح تقدیمی مدعی است که خواهان به موجب تصدیق ثبتی به شماره …… و شماره …….صاحب علامت……….است که خوانده طی اظهارنامه ای مورد ابطال تقاضای ثبت کلمه ……….. را نمودند با توجه به مشابهت آن با علامت های تجارتی خواهان تقاضای ابطال آن را دارند وکیل خوانده دعوی وکلای خواهان را مردود می داند.

دادگاه نظر به این که علامت های تجارتی خواهان با علامت مورد درخواست خوانده، صرفا در کلمه مشترک هستند که از کلمات عام بوده و مشابهت علامت ها درحدی نیست که موجب اشتباه مصرف کننده شود دعوی وکلای خواهان را غیرثابت تشخیص می دهد و مستنداً به ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی حکم وبی حقی خواهان صادر و اعلام می دارد این رای ظرف 20 روز از ابلاغ قابل تجدیدنظر در دادگاه استان است.

نمونه دادخواست شکایت استفاده از علامت تجاری

رأی دادگاه: در خصوص دعوی ….بوکالت از شرکت ……… به طرفیت…..مبنی برابطال علامت خوانده اول به شماره ثبت…………….. مورخ…….. وضع استفاده از آن به انضمام کلیه خسارت وارده (خسارت دادرسی) دادگاه از توجه به توضیحات وکیل خواهان به شرح دادخواهی و مستندات ابزاری نظر به ثبت مقدم علائم ……. طی شماره….. مورخ…… جهت……… در طبقه اختراعات و ……. نظر به اینکه علامت موخر خوانده اول با تغییر اضافه نمودن ……………. وبا توجه به اینکه سایر کلمات و اعداد مندرج در گواهی…….. می باشد که شباهت گمراه کننده ای با علامت خواهان دارد از طرفی کارشناسی منتخب در مرجع کیفری به شباهت گمراه کننده دو علامت نظر داده و براین اساس خوانده به اتهام نقض حقوق صاحب علامت معلوم گردیده است و متعاقب آن مبادرت به ثبت علامت نموده که مجموع اطلاعات بیانگر سوء نیت وی و استفاده از شهرت تجاری خواهان است که این اعمال برابر ماده10 مکرر کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی از مصادیق رقابت نامشروع تجاری است که ممنوع گردیده و قابل حمایت نمی باشد و نظر به اینکه خوانده اول علیرغم ابلاغ قانونی اخطاریه حاضر نشده و ایراد و دفاعی در مقابل دعوی مطروحه به عملی نیاورده است بنابراین دعوی خواهان وارد، ثابت مستندا به مواد 41،40،21،31 از قانون ثبت اختراعات و……و مواد 198 و 519 از قانون آیین دادرسی مدنی حکم به ابطال ثبت علامت خوانده اول و منع استفاده از آن و محکومیت وی به پرداخت هزینه دادرسی و…..در حق خواهان صادر و اعلام می گردد،رای صادره نسبت به خوانده اول غیابی و ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل واخواهی در این دادگاه و پس از آن ظرف مدت مشابه قابل تجدید نظر در محاکم تجدید نظر تهران می باشد.

سخن آخر

در دعاوی تجاری علم و تسلط به مفاد قوانین تجارت بسیار حائز اهمیت است، بنابراین اشخاص عادی از پس رویارویی با این دعاوی برنمی آیند؛ و بهتر است از مشاوره حقوقی وکلای با تجربه و کارکشته در دعاوی تجاری بهره مند شوید، تا بتوانید به بهترین شکل با مشکلات خود روبرو شده و بهترین نتیجه را بگیرید.

سؤالات مرتبط

آیا افراد با خرید و فروش چند باره ی محصولی تاجر به حساب می آیند؟

خیر، بر اساس ماده 1 قانون تجارت: تاجر به كسي گفته می شود كه شغل معمولي خود را معاملات تجارتي قرار دهد.

آیا درخصوص شبیه سازی اسم و علائم تجاری می توان شکایت کرد؟

بله، این کار به معنای رقابت مکارانه بوده و می توان از فرد خاطی شکایت کرد.

آیا همه شرکت ها جزء شرکت های تجاری به حساب می آیند؟

خیر، طبق ماده 20 قانون تجارت: تنها شرکت سهامی (اعم از عام و خاص)، شرکت بامسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف شرکت های تجاری به حساب می آیند.

آیا معامله اموال غیر منقول تجارت به حساب می آیند؟

خیر، به هیچ وجه تجارت محسوب نمی شود.

شرایط یک قرارداد تجاری را نام ببرید؟

توافقات حاصله، شرایط عمومی، شرایط اختصاصی شروط یک قرارداد تجاری هستند.