ازدواج موقت که با نام صیغه در جوامع شناخته می شود، نوعی از ازدواج است که طی آن مرد و زن نسبت به یکدیگر محرمیت پیدا می کنند. شرایط و قوانین مربوط به ازدواج موقت یکی از پرتکرارترین سؤالات در حوزه ی خانواده است؛ بنابراین تصمیم گرفته ایم که در یک مقاله ی جداگانه به آن بپردازیم.
برای آن که صیغه صحیح باشد، باید شرایط خاصی در هنگام جاری شدن آن رعایت شود. همچنین قوانین مربوط به ازدواج موقت جدا از ازدواج دائم بوده، که در ادامه قصد توضیح آن ها را داریم.
در بین نفقه، مهریه، عده و دیگر اصطلاحات رایج که در مورد ازدواج مطرح است، فقط تعدادی از آن ها در رابطه با ازدواج موقت مطرح بوده و بقیه در مورد آن صدق نمی کند.
تحت چه شرایط ازدواج موقت صحیح است؟
برای آن که این نوع ازدواج صحیح باشد، باید شروط و قوانین مربوط به ازدواج موقت رعایت شود. این شرایط عبارت است از:
1 – مشخص بودن مدت زمان صیغه یکی از شرایط و قوانین مربوط به ازدواج موقت
برای آن که صیغه به طور صحیح انجام شود، باید مدت زمانی که زن و مرد تحت جاری شدن آن به یکدیگر محرم می شوند، مشخص باشد. در غیر این صورت آن ازدواج باطل است.
2 – تعیین مهریه
در ازدواج موقت مهریه به زن تعلق می گیرد؛ بنابراین باید در هنگام جاری شدن عقد موقت مقدار آن مشخص شود تا صیغه صحیح باشد.
3 – شرایط عمومی برای صحت ازدواج موقت
همۀ ازدواج های موقت باید به شرایط عمومی که شامل داشتن قصد، نبودن مانع برای ازدواج موقت و رضایت دو طرف پای بند باشند.
منظور از موانع در این جا عواملی مانند مجرد بودن زن، اذن پدر یا جد پدری برای ازدواج دختر باکره است.
قوانین مربوط به ازدواج موقت
در قوانین اسلام و ایران قانون هایی در ارتباط با صیغه وجود دارد که یک به یک آن ها را بررسی خواهیم کرد:
1 ) قوانین مربوط به ارث در عقد موقت
اگر زن و مردی در عقد موقت باشند و یکی از آن ها فوت کند، هیچ ارثی به دیگری تعلق نمی گیرد، حتی اگر در شرایط ضمن عقد موقتشان چیزی برای این موضوع قید شده باشد.
البته باید به یک نکته توجه داشت که اگر زن و مرد صاحب فرزندی باشد، آن فرزند از پدر و مادر خود ارث می برد.
2 ) قوانین مربوط با نفقه
در عقد دائم مرد موظف به تأمین همسر خود و دادن نفقه است، اما در ازدواج موقت چنین اجباری وجود ندارد و زن در رابطه با آن نمی تواند شکایتی انجام دهد. اما اگر در هنگام جاری شدن عقد موقت در مورد پرداخت نفقه بین زن و مرد توافقی صورت گرفته باشد، مرد موظف به انجام آن شرط است.
3 ) قوانین مربوط به عده در صیغه
عده به مدت زمانی گفته می شود که زن بعد از جدایی از همسر خود باید صبر کند تا بتواند دوباره ازدواج کند. هدف از این مدت زمان اثبات عدم بارداری زوجه است، زیرا در گذشته اگر زن باردار بود و اقدام به ازدواج مجدد می کرد، آن وقت تعیین نسب فرزند متولد شده سخت می شد.
مدت زمان عده برای ازدواح موقت نیز دو ماه است. نکته ای که در این موضوع مورد اهمیت است، این است که اگر زن یائسه یا باکره باشد، نیاز به نگه داشتن عده ندارد. همچنین برای زنانی که فاقد رحم هستند، نگه داشتن عده لزومی ندارد.
4 ) قوانین مربوط به ثبت ازدواج موقت
در ازدواج دائم مرد موظف به ثبت ازدواج است و اگر از این کار سر بازند، به جزای نقدی درجه پنج یا به حبس تعزیری درجه هفت محکوم می شود. منظور از این احکام 8 الی 18 میلیون جزای نقدی و 91 روز تا 6 ماه حبس است که تعیین آن به عهده ی دادگاه رسیدگی کننده است.
در ازدواج موقت شرایط متفاوت است، یعنی مرد مکلف به ثبت ازدواج نبوده و در صورتی که این کار را انجام ندهد، پیگرد قانونی برای وی ندارد. اما شرایطی وجود دارد که در صورت پیش آمد هر یک از آن ها مرد موظف می شود که ازدواج موقت را ثبت نماید:
- اگر زن در طی ازدواج موقت باردار شود، مرد موظف می شود که ازدواج را به ثبت برساند و برای فرزند خود شناسنامه بگیرد.
- اگر زن و مرد توافق کرده باشند که ازدواج را ثبت نمایند، مرد باید این کار را انجام دهد.
- اگر در شرایط و قوانین مربوط به ازدواج موقت در حین جاری شدن صیغه، ثبت ازدواج شرط شده باشد نیز باید این کار حتماً انجام شود.
جملات صیغه موقت
- اگر صیغه ازجانب زن جاری شود باید این عبارت گفته شود:« زوجتک نفسی فی المده المعلومه، علی المهرالمعلوم با ترجمه: من خودم را به همسری تو در آوردم با مدت معین و با مهر معین. و بعدمرد باید پاسخ دهد: قبلت یعنی قبول کردم.»
- اگر صیغه ازجانب مرد جاری شود باید این عبارت گفته شود:« زوجت موکلتی (نام زن) نفسی، فی المده المعلومه، علی المهر المعلوم” که یعنی:”من موکلم را به ازدواج خود در آوردم در مدت و مهر مشخص شده.” و در جواب زن باید بگوید: “قبلت التزویج که ترجمه آن:” قبول کردم این ازدواج را” است.»
- “اگر صیغه ازجانب شخص سومی جاری شود باید این عبارت گفته شود:« زوجت موکلتی (نام زن) موکلی (نام مرد) فی المده المعلومه علی المهر المعلوم” یعنی “موکل خودم (نام زن) را به تزویج (نام مرد) در آوردم، در مدت مشخص و با مهریه ی مشخص” و سپس به وکالت از مرد بگوید: “قبلت التزویج لموکلی (نام مرد)” که ترجمه آن “قبول کردم این ازدواج را” می شود.»
شرایط انحلال ازدواج موقت
تحت سه شرط زیر ازدواج موقت یا همان صیغه منحل می گردد:
- فوت یکی از زوجین: اگر در طی مدت زمان این نوع ازدواج یکی از طرفین فوت کند، آن ازدواج منفسخ می شود.
- بذل مدت زمان باقی مانده: یکی از اختیارات مرد در ازدواج موقت بذل مدت زمان باقی مانده است. این کلمه به معنای بخشیدن مدت زمان باقی مانده به زن است.
- تمام شدن مدت صیغه: انقضای مدت رمان عقد نیز سبب انحلال ازدواج موقت می شود.
کلام پایانی
شرایط و قوانین مربوط به ازدواج موقت در دین اسلام و قوانین کشور به حد قابل قبولی مشخص است.؛ بنابراین قبل از انجام این عمل حتماً این مطالب را مطالعه کرده تا در آینده دچار مشکل نشوید. همچنین می توانید سؤالات خود را در رابطه با این موضوع از مشاوران حقوقی تاوکیل بپرسید.
سؤالات متداول
- آیا پرداخت نفقه جز شرایط و قوانین مربوط به ازدواج موقت است؟
خیر، در ازدواج موقت مرد موظف به دادن خرجی به زن نیست.
- آیا زن و مردی که در ازدواج موقت هستند، از یکدیگر ارث می برند؟
خیر، حتی اگر جز شرایط صیغه ارث بردن قید شده باشد، آن بند از شرایط باطل است.
- آیا در عقد موقت زن می تواند طلاق بگیرد؟
خیر، واژه ای به نام طلاق در صیغه موقت وجود ندارد مگر آن که مرد مدت زمان باقی مانده را به زن ببخشد.
- آیا مرد موظف به گرفتن شناسنامه برای فرزند خود که ثمره ی ازدواجج موقت اوست، می باشد؟
بله، اگر مرد از ازدواج موقتی بچه دار شود، علاوه بر گرفتن شناسنامه برای فرزند خود موظف به ثبت آن ازدواج نیز هست.
منو نامزدم صیغه کرده بودیم، ولی بعد نامزدیمون بهم خورد، تون مهریه ای که واسه صیغه مشخص شده بود رو الان میگه نمیدم، میتونم ازش شکایت کنم؟