تأمین در لغت به معنای ایمن سازی و امنیت است، در موارد حقوقی نیز به نحوی با همین معانی یعنی ایمن سازی سر و کار دارد.برای پاسخ دادن این سؤال که قرار تأمین خواسته چیست؟ می توان گفت تأمین خواسته حقی است که قانون گذار به خواهان داده تا بتواند به وسیله آن؛ از واگذاری اموال توقیف شده به غیر و از بین بردن اموال خوانده توسط خود خوانده جلوگیری کند.
به این منظور با این دادخواست اموال خوانده از مالکیت وی خارج شده و به نوعی خوانده در مورد اموال توقیف شده ممنوع المعامله می شود. این تدبیر هم در پرونده های حقوقی و هم در پرونده های کیفری مطرح می باشد؛ اما در روند کاری آن ها تفاوت هایی وجود دارد.
طبق ماده 121 قانون ایین دادرسی مدنی این قرار عبارت است از : توقیف اموال اعم از منقول و غیر منقول .
گاهاً دو واژه دستور موقت و قرار تأمین باهم اشتباه گرفته می شوند در صورتی که تفاوت های قانونی زیادی با یکدیگر دارند.
شرایط صدور تأمین خواسته
- درخواست حتما باید صورت بگیرد آن هم توسط شخص ذی نفع.
- خواسته باید قطعی باشدد یعنی حقی که خواهان ادعای آن را کرده است؛ وقوع یا عدم وقوع آن به حادثه ای در آینده مرتبط نباشد.
- میزان خواسته باید معلوم یا عین باشد یعنی مستقیما بتوان به صورت مالی، آن را ارزیابی کرد.
شرایط صدور تأمین خواسته بدون گرفتن تأمین از خواهان
طبق ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی طبق موارد زیر خواهان می تواند از دادگاه درخواست قرار تأمین خواسته کند:
- اگر دعوا مستند به سند رسمی باشد دادگاه مکلف است در صورت احراز شرایط مقرر به درخواست خواهان بدون گرفتن تأمین از وی نسبت به صدور قرار تأمین خواسته اقدام کند.
- خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد؛ مطابق ماده ۹۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی تفریط عبارت از ترک عملی که به موجب قرارداد یا متعارف برای حفظ مال غیرلازم است.
- اسناد تجاری واخواست شده که به موجب قانون دادگاه مکلف به قبول درخواست تأمین باشد مانند برات، سفته و چک؛ به موجب ماده ۲۹۲ قانون تجارت پس از اقامه دعوا محکمه مکلف است به مجرد تقاضای دارنده براتی که به علت عدم تأدیه اعتراض شده است معادل وجه برات را از اموال مدعی علیه به عنوان تأمین توقیف کند.
زمان تقدیم دادخواست قرار تأمین خواسته
- قبل از طرح دعاوی اصلی( ظرف ده روز،خواهان باید برای طرح دعوی اصلی اقدام نماید در غیر این صورت قرار تأمین خواسته صادره توسط دادگاه ملغی الاثر خواهد گردید)
- همراه تقدیم دادخواست
- در جریان دادرسی قبل از صدور حکم قطعی
آثار قرار تأمین خواسته
قرار تأمین خواسته، چه برای خواهان و چه برای خوانده دارای آثاری می باشد:
1 – در مورد حقوق خوانده
بر طبق ماده ۵۶ آیین دادرسی مدنی، بعد از توقیف مال، نقل و انتقال آن ممنوع است. و چنان چه خوانده به انتقال مال توقیفی بپردازد؛ خواهان می تواند به دادگاه تقاضای ابطال آن را بدهد. با اجرای قانون قرار تأمین خواسته، خوانده حق خرید و فروش مال توقیفی را ندارد اما می تواند از منافع آن مال بهره ببرد.
2 – در مورد حقوق خواهان
کسی که اقدام به قرار تأمین خواسته کرده است نسبت به سایرین، در مطالبه بدهی خود در اولویت است.
3 – در مورد حقوق شخص ثالث
در صورتی که شخصی بدهی به خوانده دارد یا مالی ازخوانده امانت پیش وی است، در صورتی که همان مال توقیف گردد، شخص ثالث حق ندارد، مال را به خوانده برگرداند یا بدهیش را به خوانده بپردازد.
اعتراض به قرار تأمین خواسته
ماهیت قرار تأمین خواسته فوری است و برای جلوگیری از ضرر دیدن مدعی دادگاه باید فورا در مورد دادخواست آن تصمیم بگیرد، براساس ماده 117 قانون آیین دادرسی بعد از صدور قرار خواسته باید فوری به خوانده ابلاغ شود و پس از آن اجرا شود. بر اساس ماده ی ۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی، خوانده حق دارد ظرف ده روز به قرار تأمین خواسته اعتراض نماید.
اگر در نهایت خواهان ذی حق شناخته نشود، خوانده می تواند خسارت های ناشی از اجرای قرار را طلب کند و بیست روز بعد از ابلاغ رأی قطعی برای بی حقی خواهان، با ارائه مدارک و دلایل خود می تواند طلب خسارت کند.
در پاسخ به پرسش قرار تأمین خواسته چیست؟ این نکته را در نظر بگیرید که آن با دستور موقت متفاوت است، می توانید در این مقاله راجب دستور موقت بیشتر بخوانید.
نکات قرار تأمین خواسته
- مطابق ماده 129 قانون آیین دادرسی مدنی در کلیه مواردی که تأمین مالی یعنی( توقیف مال )، منتهی به فروش آن گردد رعایت مقررات مربوط به مستثنیات دین الزامی است. با توجه به این نکته هر گاه خواسته مال معینی باشد ( مانند یک منزل مسکونی) اگر چه از مستثنیات دین شمرده شود توقیف آن مجاز است.
- به غیر از موارد ذکر شده در قسمت؛ شرایط صدور قرار تأمین خواسته بدون گرفتن تأمین از خواهان، خواهان موظف است در همان ابتدا خسارت احتمالی که ممکن است پس از تقاضای تأمین خواسته به خوانده وارد شود را نقدا به صندوق دادگستری پرداخت نماید.
نمونه دادخواست اعتراض به قرار تأمین خواسته
خواهان…..
خواسته…..
وکیل یا نماینده قانونی…..
تعیین خواسته و بهای آن:
دلایل و منضمات درخواست:
رياست محترم شماره……… شورای حل اختلاف «نام شهرستان محل صدور قرار تأمين خواست»
با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند:
به دنبال صدور قرار تأمين خواسته از سوي شعبه…… دادگاه «نام شهرستان» با تصور اشتباهي، تعلق اموال مربوط به اينجانب به خوانده‌ي پرونده قرار تأمين بنام آقاي/خانم…… متأسفانه اموال اينجانب طي صورتمجلس تنظيمي مورخ / / در توقيف دادگاه قرار گرفته است. نظر به اينكه به استناد كپي مصدق مدارك و فاكتورهاي ضميمه تقديمی، مالكيت من نسبت به اموال ياد شده قطعی است. فلذا رسيدگی به اعتراض حقير و رفع توقيف از اموال مذكور به استناد ماده 116 قانون آئين دادرسی دادگاه‌هاي عمومی و انقلاب در امور مدنی مورد استدعاست عندالاقتضاء به شهادت شهود و مطلعين نيز استناد می‌نمايد.
نتیجه گیری
حال که پاسخ سؤال قرار تأمین خواسته چیست را داده ایم، باید بگوییم در هنگام صدور این قرار اگر خواهان نتواند صحبت های خود را ثابت کند متضرر خواهد شد.
داشتن وکیل، خوب و با تجربه در این زمینه می تواند کمک قابل توجهی به خواهان بکند، البته این مسئله برای خوانده هم مطرح می باشد؛ بنابراین در رابطه با مسائل حقوقی همیشه با داشتن وکیل، خیال خود را از نتیجه پرونده راحت کنید.
سؤالات رایج
- شرایط صدور تأمین خواسته چیست؟
- درخواستی توسط شخص ذی نفع ید صورت بگیرد.
- خواسته باید قطعی باشد یعنی اتفاق افتادن آن به حادثه ای در آینده مرتبط نباشد.
- میزان خواسته باید معلوم بوده یعنی مستقیما از نظر مالی قابل ارزیابی باشد.
- قرار تأمین خواسته یعنی چه؟
توقیف اموال اعم از منقول و غیر منقول به معنای تأمین خواسته می باشد.
- در چه مواردی خواهان موظف به پرداخت خسارت احتمالی به دادگستری می باشد؟
خواهان موظف است به پرداخت خسارت احتمالی که ممکن است پس از تقاضای تأمین خواسته به خوانده وارد شود را نقدا به صندوق دادگستری واریز نماید.به غیر از مواردی که توسط خود قانون گذار تعیین شده است.
- در چه صورت قرار تأمین صادره توسط دادگاه ملغی الاثر خواهد گردید؟
اگر قرار تأمین خواسته قبل از طرح دعوی اصلی باشد، خواهان موظف است ظرف مدت ده روز دعوی اصلی را مطرح کند در غیر این صورت قرار تأمین صادر، ملغی الاثر خواهد گردید