مجازات جعل اسناد چیست؟

مجازات جعل اسناد چیست؟

تقلب یا جعل در اسناد امروزه به یکی از رایج‌ ترین جرایم تبدیل شده است، حتی در مدارک تحصیلی هم موارد زیادی از آن دیده می‌ شود. در این مقاله قصد داریم شما را با جعل اسناد و اینکه مجازات جعل اسناد چیست؟ آشنا کنیم، با ما همراه باشید.

جعل سند چیست؟

برای آشنایی با جرم جعل اسناد، بهتر است اول این جرم را بشناسیم. ماده 523 قانون مجازات اسلامی درباره جرم جعل اسناد اظهار می‌ دارد:
هر زمان که شخصی با ایجاد مهر یا امضا در سند رسمی یا عادی، یا با ایجاد خراش، دست بردن در اسناد، محو یا سیاه کردن یک سند، تغییراتی در آن ایجاد کند، مجرم به حساب می آید.

قانون مجازات جعل اسناد

مجازات‌ های مرتبط با جعل اسناد عادی و رسمی با توجه به حجم تخلف و نوع جعل به شرح زیر است:
مطابق ماده 532 قانون مجازات اسلامی، زمانی که جعل توسط افراد وابسته به ارگان‌ های دولتی اتفاق بیفتد، طبق قوانین مجازات اسلامی، شخص متخلف به جزای نقدی و حبس از یک سال الی پنج سال محکوم می‌ شود.
مطابق ماده 533 قانون مجازات جرم جعل، اگر جرم جعل توسط اشخاص غیردولتی اتفاق بیافتد، جزای نقدی و حبس از شش ماه تا سه سال برای جاعل جکم صادر می شود.

انواع سند

اسناد به طور کلی در دو نوع رسمی و عادی است که مجازات هرکدام نیز با توجه به نوع جعل متفاوت است.

سند رسمی

سندی است که توسط مأموران دولتی و با رعایت قانون و مقررات و در حدود وظایف مأمور تنظیم شده است، مانند کارت ملی یا شناسنامه.

سند عادی چیست؟
درباره سند عادی

سند عادی

و اگر سندی باشد که فاقد شرایط سند رسمی باشد، اما به امضای شخصی رسیده باشد، سند عادی است؛ مانند سند خانه،قرارداد و اجاره‌ نامه‌.
نکته مهم*  صرفا اگر متنی تایپ شده یا  در سربرگ دولتی نوشته شده باشد سند محسوب نمی شود.
مثال:
چک به عنوان یک سند عادی در جامعه است، با اینکه چک را بانک چاپ می‌کند و به مشتریان مشتری می دهد، اما جزئیات آن توسط مأمور دولت تنظیم نمی‌ شود. این کار توسط صاحب حساب و چک انجام می‌ شود و توسط شخص صاحب چک امضا می‌ شود. پس چون چک یکی از شرایط سند رسمی را ندارد (یعنی، توسط مأمور دولت تنظیم نمی‌  شود)، سند عادی است.

انواع جعل سند

جعل اسناد به معنای درست کردن سند یا متن، یا ساختن مهر و امضاء افراد رسمی و عادی، خراشیدن سندی، تراشیدن سندی، دست بردن در سندی، الحاق کردن به سند، محو، اثبات، سیاه کردن، زود یا دیر در تسلیم سند نسبت به تاریخ حقیقی، چسباندن نوشته به نوشته دیگر یا به کار بردن مهر شخص دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر آن به منظور جعل می‌ باشد. اسنادی مثل:
  • جعل اسناد هویتی
  • جعل شناسنامه
  • جعل گذرنامه
  • جعل گواهینامه رانندگی
  • جعل کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت
این ها برخی از سند های رسمی و دولتی ست که در صورت بروز هرگونه جعل در آن ها دچار مجازات می شوید.

انواع جعل

  • جعل مادی
    جعل مادی به این معناست که یک عمل مادی برای تحقق این جرم انجام می‌ شود. ماده 523 قانون مجازات اسلامی بیان می‌ کند که: ایجاد مهر، امضا و نوشته افراد رسمی و یا غیررسمی، و اعمال هر نوع تغییرات از جمله خراشیدن و تراشیدن و … به مصادیق جعل مادی است.
  • جعل معنوی یا مفادی
    جعل معنوی به این صورت تعریف شده است که طبق ماده 534 قانون مجازات اسلامی؛ هر زمان کارمندان و ماموران دولتی در اسناد و قراردادهایی که در حیطه وظایف و مسئولیت هایشان است، در آن ها جعل کنند، به این حالت که موضوع و ماهیت آن سند را تغییر دهند و امور بالعکس نشان دهند، مرتکب جعل معنوی شده اند.
از تعریف این دو حالت مادی و معنوی متوجه شدیم که هرکدام از آن‌ ها ماهیت خاص خود را دارند که همین موضوع بین آن‌ ها تفاوت ایجاد می‌ کند. از تفاوت‌ های مهمی که به آن‌ ها می‌ توان اشاره نمود عبارت زیر است:
  1. جعل مادی هم در اسناد رسمی و هم اسناد عادی است و جعل معنوی صرفاً در بحث اسناد رسمی ست.
  2. جعل مادی، ادعای جعل توسط شخص یا اشخاصی مطرح می شود، کارشناس رسمی دادگاه مسئول بررسی صحت ادعای فرد می‌ شود. در جعل معنوی، در صورت ادعای جعل سند، جزئیات و عبارات یک سند با آنچه پیش از این توسط مأمور رسمی بیان شده باشد، بررسی می شود.
انواع جعل را بشناسیم
جعل سند
سخن پایانی

جعل اسناد انواع محتلف و با توجه به نوع جعل مجازات جعل سند متفاوت است. از این رو بهتر است ابتدا درباره نوع مجازات و نوع عمل اطلاعات کافی داشته باشید تا اگر مشکلی پیش آمد سریعا به دادگاه ها برای ادعای شکایت خود مراجعه کنید.

سوالات متداول مجازات جعل اسناد چیست؟

  1. تفاوت اسناد رسمی و غیر رسمی چیست؟
    اسناد رسمی شامل اسنادی ست که توسط ارگان ها و مراکز دولتی ثبت و ارائه می شود، اسناد غیر رسمی توسط افراد عادی ست و مهر و امضای دولتی پای اسناد نیست.
  2. مجازات جعل اسناد رسمی چیست؟
    طبق قانون اگر اسناد رسمی جعل شوند: بین 1 تا 5 سال حبس و مجازات نقدی بین 3 تا 12 میلیون جزای نقدی را شامل می شود.
  3. آیا سفته بانکی یک سند رسمی به حساب می آید؟
    خیر، چون امضا و مفاد داخل سفته توسط شخص دیگری پر شده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *