مطابق حقوق ایران، وضعیت شخص غیر تاجری که به دلیل ناتوانی در دسترسی به دارایی یا عدم کفایت مالی، قادر به پرداخت بدهی ها یا هزینه دادرسی خود نباشد، به عنوان “اعسار” شناخته می شود. این واژه به معادل فقهی “افلاس” مشابه است. اعسار بدهکار اغلب با تصریح ناتوانی از طرف تمام یا برخی طلبکاران و همچنین شهادت دو نفر عادل تثبیت می شود. در این مقاله به بررسی 5 نکته مهم حقوقی درباره اعسار خواهیم پداخت با تاوکیل همراه باشید.
تعرف دقیق درباره اعسار
اعسار از کلمه عسر گرفته شده و به معنای وضعیتی از ناتوانی و محدودیت اشاره دارد. در واقع، اعسار به ناتوانی مالی یا دسترسی به اموال اشاره دارد که باعث محدودیت و سختی در پرداخت بدهی ها و الزامات مالی می شود. این اصطلاح در زمینه های حقوقی استفاده می شود و به افراد حقیقی اشاره دارد که به دلیل نداشتن دارایی کافی یا دسترسی به اموالشان، قادر به پرداخت بدهی ها و الزامات مالی خود نیستند. در برخی موارد، افراد ممکن است در جریان پرونده های قضایی نتوانند وکیل را استخدام و هزینه های مرتبط (از جمله هزینه دادرسی و وکالت) را پرداخت کنند. این افراد می توانند درخواست اعسار کنند و اگر ادعاهایشان ثابت شود، از مزایای مرتبط با اعسار بهره مند شوند.
نکاتی حقوقی درباره اعسار
با توجه به توضیح درباره اعسار قطعا به این نتیجه می رسیم که امکان سوء استفاده از این شرایط و قانون برای کلاه برداری و دیگر جرایم پیش می آید از این رو در ادامه به بررسی برخی نکات برای اینکه امکان چنین اتفاقی نیفتد.
اثبات اعسار
همانطور که گفتیم اعسار و یا به عبارت دیگر، عدم توانایی مالی نیازمند اثبات است. کسی که ادعای عدم توانایی مالی را مطرح می کند، باید این موضوع را اثبات کند. در واقع، اثبات اعسار به عهدهٔ مدعی است که باید ناتوانی مالی خود را برای پرداخت را ثابت کند. در برخی مواقع، فردی ممکن است بخواهد برای حفظ حق خود دعوا کند، اما هزینه های دادگاه و دادرسی را تأمین نکند. در این صورت، او می تواند از حق اعسار بهره مند شود، اما باید عدم توانایی مالی خود را اثبات کند.
مدارک لازم برای طرح دعوای اعسار
مدارک و شرایط مورد نیاز عبارتند از:
- استشهادیه کتبی با شهادت دو نفر شاهد معتبر و آگاه از شرایط معیشتی فرد مدعی، به معنای درآمدی که فرد برای زندگی خود دریافت می کند.
- فهرست کلیه دارایی های منقول و غیر منقول و تمام حساب های بانکی فرد مدعی.
- فهرست کلیه تحویل و دریافتهای مالی فرد متقاضی در طول یک سال قبل از ارائه دادخواست.
شهادت دادن شاهدین در معقوله اعسار
تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه
درباره تعدیل اقساط فرد
چه کسانی مشمولین ادعای اعسار می شوند؟
گرفتن مشاوره حقوقی در اعسار ضروری است؟
- اولاً، معمولاً شخصی که ادعای اعسار دارد، توانایی پرداخت حق الوکاله را ندارد.
- ثانیاً، حتی اگر توانایی پرداخت حق الوکاله را داشته باشد، استفاده از وکیل ممکن است به عنوان دلیلی بر اینکه شخص معسر نیست، تلقی شود. به جز در موارد استثنایی، استفاده از مشاوره حقوقی وکیل به جای وکالت پیشنهاد می شود.
نکات مهم پایانی درباره اعسار
در صورت فوت فردی که ادعای اعسار داشته، ورثه اش به موجب متوفی حق اعسار را نخواهند داشت، مگر اینکه خود ورثه ها نیز معسر تشخیص داده شوند.
- در صورت رد دادخواست اعسار، می توان درخواست تجدیدنظر نمود.
- استفاده از حق اعسار در هر مرحله ای از دادرسی ممکن است.
- اگر مدعی اعسار در هر مرحله ای از دادرسی توانایی مالی پیدا کند، حکم اعسار لغو شده و ملزم به پرداخت هزینه ها و بدهی های خود خواهد بود.
- در صورت ثابت شدن اعسار در مرحله بدوی، حکم اعسار جهت استفاده در تمام مراحل دادرسی مربوط به آن پرونده، از جمله تجدیدنظر و فرجام خواهی موثر خواهد بود.
- مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست اعسار، دادگاه بدوی است.
- در صورت صدور رای به نفع معسر و رفتن او از وضعیت اعسار، وی ملزم به پرداخت هزینه های دادرسی خواهد بود.
- ادعای اعسار از سوی تجار تنها در صورت ارائه دادخواست ورشکستگی و ثابت کردن ادعایشان قابل قبول خواهد بود.
- بررسی دقیق استشهادنامه های ارائه شده ضروری است، زیرا در برخی موارد، برخی افراد از روی دوستی یا رودربایستی، استشهادنامه را امضا می کنند.
سخن پایانی
در این مقاله تلاش کردیم هم به چند نکته مهم و ضروری درباره اعسار و فرد معسر بپردازیم تا اگر درگیر این پرونده شده اید کمک کنده باشد برای شما همینطور که اگر در این مسیر نیاز به مشاوره و وکیل داشتید گروه تاوکیل در کنار شماست.
سوالات متداول 5 نکته مهم حقوقی درباره اعسار
- درباره اعسار افراد حقوقی و یا تجار چگونه برخورد می شود؟
افراد حقوقی و یا تجار نمی توانند به صورت فردی دعوا را مطرح کنند زیرا باید از طریق دادخواست اعلام ورشکستگی را ارائه دهند. - مزایای قبول اعسار چیست؟
معاف شدن از پرداخت هزینه های دادرسی، معافیت از پرداخت بدهی ها، دریافت وکیل به صورت معاضد، معافیت از پرداخت حق الوکاله، معافیت از پرداخت هزینههای مرتبط با انتشار آگهی این ها برخی از مزایایی ست که در صورت پذیرش اعسار توسط دادگاه به شما داده می شود. - آیا مدارک و استشهاد را خود فرد حقیقی تهیه می کند؟
بله کسی که مدعی معسر بودن است باید اقدام به تهیه استشهادیه و تمام مدارک نماید.