خلع ید به چه معناست؟

پاسخ این پرسش، که خلع ید به چه معناست؟ نیازمند این است تا فقط چند دقیقه ای برای مطالعه مقاله پیش رو وقت بگذارید تا ما برای شما به صورت دقیق پرسش فوق را بررسی کنیم و پاسخی مناسب برای آن ارائه دهیم.

این دعوی زمانی پیش می آید که شخصی به صورت غاصبانه اقدام به تصرف مالی غیر منقول می نماید، در آن جا می باشد که مباحث مرتبط با این دعوی به میان می آید؛ و دانستن قوانین و روند این دعوی کمک قابل توجهی به افرادی که این مشکل گریبان گیرشان شده؛ خواهد کرد. البته در هر زمینه ی حقوقی، اولین راه و بهترین راه مشورت با یک وکیل حقوقی می باشد تا پرونده شما را در بهترین مسیر خود به حرکت در بیاورد.

خلع ید یا تصرف عدوانی چیست؟

در بسیاری از مواقع، خلع ید و تصرف عدوانی با یک دیگر اشتباه گرفته شده؛ و چه بسا برای افرادی که نادرست طرح دعوی کرده اند؛ مشکلات فراوانی ایجاد کرده است که کوچک ترین آن ها اتلاف وقت و هزینه بوده است.

در دو نوع دعاوی فوق، فردی به علت این که اموال او به صورت غاصبانه تصرف شده است، متحمل ضرر گردیده است، اما آن چه اهمیت دارد این است که با مشورت با یک وکیل دعاوی ملکی با تجربه با موضوعی درست به طرح دادخواست خود بپردازید.

• خلع ید

طبق ماده 308 قانون مدنی می توان گفت:

« غصب استیلاء بر حق غیر است به نحو عدوان اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است.»

در ماده قانون فوق سخنی از خلع ید به میان نیامده است اما با اندکی تأمل در آن می توان نتیجه گرفت منظور قانون گذار همان خلع ید است، اگر بخواهیم ماده قانون بالا را تفسیر کنیم باید بگوییم: خلع ید یک دعوی حقوقی می باشد که در آن شخصی به صورت غیر قانونی و بدون رضایت مالک، یک مال غیر منقول از قبیل زمین یا خانه وقت را تصرف کرده است.

• تصرف عدوانی

طبق ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی دعوای تصرف عدوانی عبارت است از:« ادعای متصرف سابق مبنی بر این که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.»

تصرف عدوانی در مقاله ای مجزا به صورت کامل توضیح داده شده است.

تفاوت خلع ید و تصرف عدوانی در چیست؟

1. رعایت تشریفات دادرسی فقط برای خلع ید اجباری است، و رسیدگی به تصرف عدوانی خارج از نوبت دادرسی انجام  می شود.
2. دعوی خلع ید فقط به صورت حقوقی قابل پیگیری است اما دعوی تصرف عدوانی به هر دو صورت کیفری و حقوقی قابل پیگیری می باشد.
3. در دعاوی خلع ید فقط مالک یا وکیل و نماینده قانونی وی می توانند به طرح دعوی بپردازند اما در دعوی تصرف عدوانی خواهان حتماً نباید مالک باشد؛ و صرفاً سبق تصرف خواهان کفایت می کند.
4. رأی در دعاوی خلع ید حتماً باید قطعی گردد اما در نوع دیگر دعوی حکم بلافاصله قابل اجراست و نیاز به قطعیت ندارد.
5. هزینه دادرسی در خلع ید بر مبنای ارزش معاملات ملکی در منطقه ملک مورد نظر محاسبه می گردد ولی در تصرف عدوانی این هزینه بر مبنای دعاوی غیر مالی محاسبه می شود.

شروط لازم برای طرح دعوی خلع ید

• برای طرح دعوی خلع ید حتماً خواهان باید مالک باشد و بتواند مالک بودن خود را توسط اسناد و مدارک ثابت کند.
• در این دعوی حتماً باید متصرف بودن خوانده برای دادگاه مشخص شود.
• تصرف حتماً باید غیر قانونی و به صورت غصبی باشد در غیر این صورت طرح این دعوی امکان پذیر نیست.
• دعوی خلع ید فقط برای اموال غیر منقول مطرح می گردد.

تفاوت خلع ید و تخلیه ید چیست؟

این دو واژه شاید در ظاهر شبیه به یک دیگر باشند اما تفاوت های عمده ای بایک دیگر دارند، بگذارید این تفاوت ها را در قالب یک مثال توضیح دهیم.

فرض کنید ملکی در اختیار مستأجر می باشد و بعد از اتمام قرارداد خود با مؤجر، اقدام به تخلیه ملک نمی کند؛ در این موارد مالک باید اقدام به طرح دعوی از نوع تخلیه ید بنماید، اما اگر مالکی بدون قرارداد ملکش را در اختیار فردی قرار داده باشد و الآن نتواند آن شخص را از ملک خود بیرون کند باید اقدام به طرح دعوی خلع ید کند.

معرفی انواع خلع ید

• امانی

در این نوع دعوی، مالک به صورت امانی ملک خود را در اختیار شخصی قرارداده است که فرد در تخلیه و برگرداندن ملک، برای مالک مشکل ایجاد کرده است.

• غاصبانه

در این خلع ید، شخص متصرف به صورت غاصبانه و بدون هیچ قراردادی ملک غیر منقولی را تصرف کرده است. و از تخلیه ملک اجتناب می کند.

• مشاعی

ماده ۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی در این باره مقرر می‌دارد:« در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی از آن صادر شده باشد، از تمام ملک خلع ید می‌شود؛ ولی تصرف محکوم له در ملک خلع ید شده مشمول مقررات املاک مشاعی است.»

منظور از مقررات املاک مشاعی موارد زیر است:

ماده ۵۷۶ قانون مدنی

« طرز اداره کردن اموال مشترک تابع شرایط مقرره بین شرکاء خواهد بود.»

ماده ۵۸۲ قانون مدنی

« شریکی که بدون اذن یا در خارج از حدود اذن تصرف در اموال شرکت نماید ضامن است.»

در خلع ید در املاک مشاع باید به نکات زیر توجه کرد:

1. طرح دعوی علیه تمامی شرکاء ضروری نیست.
2. طرح دعوی علیه تمام متصرفان ضروری نیست.
3. طرح دعوی از سوی تعدادی از مالکین جهت رسیدگی به دعوی کافی است.

خلع ید موروثی

اگر یکی از وراث بدون رضایت دیگر وارثین و بدون قرارداد، ملکی موروثی را غصب کند، دیگر وارثین می توانند از طریق خلع ید اقدام به اخراج فرد از ملک کنند.

نمونه دادخواست ها

• نمونه دادخواست خلع ید مشاعی

خواسته : خلع ید ملک مشاعی به پلاک ثبتی …… فرعی از …… الی ……و …… اصلی بخش …… تهران مقوم به …. ریال واجرت المثل ایام تصرف با جلب نظر کارشناس از تاریخ فوت مورث تا زمان اجرای حکم به انضمام کلیه خسارت دادرسی.

ریاست محترم دادگاه

با سلام و تحیات

به استحضار عالی می رساند با عنایت به اینکه آقای …… درتاریخ…….. فوت نموده است و دارایی ایشان یک باب منزل مسکونی به پلاک ثبتی …… فرعی از …… الی …… و ……. اصلی مفروز و مجزا ی شده  از …… فرعی از اصلی مذکور واقع در بخش ….تهران باستناد گواهی انحصار وراثت ضم دادخواست بین ورثه ایشان مشترک می باشد.

و نیز ملک مشترک در تصرف خانم …… و…… می باشد. در حال حاضر موکلین تقاضای خلع ید از ملک مشاعی فوق الذکر و اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ فوت لغایت اجرای حکم و هزینه دادرسی را خواستارند. لذا از حضرتعالی تقاضای صدور حکم مقتضی را خواستارند.

• نمونه دادخواست خلع ید از دادگاه

کلام آخر

در مقاله بالا تلاش مان بر این بود؛ تا پاسخ پرسش خلع ید به چه معناست؟ را بدهیم. در یک جمله می توان گفت خلع ید به معنای اخراج فرد غاصب از املاک غیر منقول است. اما نکته مورد توجه در خصوص دعاوی ملکی، مطرح کردن دادخواستی متناسب با دعاوی ملکی می باشد تا نتیجه ای مطلوب به ارمغان بیاید، که این نتیجه تنها در صورت گرفتن مشاوره از یک وکیل با تجربه ملکی ایجاد خواهد شد.

پرسش های متداول

1. خلع ید چیست؟

خلع ید یک دعوی حقوقی می باشد که در آن شخصی به صورت غیر قانونی و بدون رضایت مالک، یک مال غیر منقول از قبیل زمین یا خانه وقت را تصرف کرده است.

2. تصرف عدوانی چیست؟

طبق ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی دعوای تصرف عدوانی عبارت است از:« ادعای متصرف سابق مبنی بر این که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.»

3. شروط لازم برای طرح دعوی خلع ید چیست؟

• برای طرح دعوی خلع ید حتماً خواهان باید مالک باشد و بتواند مالک بودن خود را توسط اسناد و مدارک ثابت کند.
• در این دعوی حتماً باید متصرف بودن خوانده برای دادگاه مشخص شود.
• تصرف حتماً باید غیر قانونی و به صورت غصبی باشد در غیر این صورت طرح این دعوی امکان پذیر نیست.
• دعوی خلع ید فقط برای اموال غیر منقول مطرح می گردد.

4. تفاوت خلع ید و تخلیه ید در چیست؟

فرض کنید ملکی در اختیار مستأجر می باشد و بعد از اتمام قرارداد خود با مؤجر، اقدام به تخلیه ملک نمی کند؛ در این موارد مالک باید اقدام به طرح دعوی از نوع تخلیه ید بنماید، اما اگر مالکی بدون قرارداد ملکش را در اختیار فردی قرار داده باشد و الآن نتواند آن شخص را از ملک خود بیرون کند باید اقدام به طرح دعوی خلع ید کند.