مهم ترین رکن هر جامعه در تمام ادیان خانواده است، زیرا بهترین مکان برای پرورش کودکان است. مطابق قانون مدنی ۱۱۶۹ بعد از طلاق، حضانت تا هفت سالگی با مادر می باشد؛ بنابراین پاسخ این سؤال که حضانت فرزند تا هفت سالگی با چه کسی است را بیان کردیم، اما بعد از هفت سالگی قضیه چگونه پیش خواهد رفت؟ اگر مادر صلاحیت نداشته باشد تکلیف فرزندان چه می شود؟
قانون گذار مطابق قوانین شرایطی را برای حق و حقوق فرزندان در نظر گرفته است، که پاسخ تمامی این سؤالات در دل این قوانین نهفته است. فرزندان برای در سال های ابتدایی زندگی قادر به برآورده کردن نیازهای ابتدای خود نیز نیستند و از این جهات نیاز به مراقبت و سرپرستی دارند، در موارد حقوقی از این وظیفه پدر و مادر به عنوان حضانت یاد می شود که در لغت به معنای سرپرست است. حتی بعد از طلاق هم این وظیفه ادامه دارد و هیچ یک از والدین ( پدر و مادر ) نمی توانند از آن شانه خالی کنند. در مواردی که، والدین حضانت را قبول نکنند، دادگاه خود تعیین می کند که چه کسی حضانت کودک را باید به عهده بگیرد.
حضانت فرزندان و پایان آن
بعد از طلاق مطابق قوانین مدنی ایران حضانت فرزند تا هفت سالگی با مادراست و بعد از آن تا سن بلوغ با پدر می باشد. و بعد سن بلوغ، کودک خود تصمیم می گیرد که با چه کسی زندگی کند.
سن بلوغ در فرزند دختر و پسر فرق دارد که فرزند پسر در ۱۵ سال و فرزند دختر در ۹ سالگی بر اساس ماه های قمری، به سن بلوغ می رسد.
همان طور که در متن بالا گفته شد، حصانت بعد از سن بلوغ کودک به پایان می رسد، پس با این حساب حضانت فرزند موضوعی است که برای کودکان زیر سن بلوغ مطرح می گردد. اما در بعضی موارد ولایت با حضانت، اشتباهی گرفته شده و باعث مشکلاتی، بین زن ومرد ( پدر و مادر) ایجاد می کند.
ولایت به رسیدگی به اموال و دارایی کودک زیر ۱۸ سال گفته می شود. ولایت فرزند، در همه موارد به عهده پدر بوده و مادر هیچ حق دخالتی ندارد. در صورت فوت یا نبود پدر، حق ولایت به جد پدری (پدر بزرگ) کودک می رسد.
بررسی حضانت فرزند در شرایط مختلف
گاهی شرایط خاصی برای حضانت فرزندان پیش می‌آید، که در زیر بعضی از این شرایط را بررسی کرده ایم.
1 – حضانت فرزندان بعد از طلاق
در هنگام طلاق طبق قانون مدنی تکلیف فرزندان مشخص می شود. در هنگام جدایی و بعد از آن، تکلیف حضانت و سرپرستی کودک هم چنان برعهده هر دو نفر یعنی (پدر و مادر) است. این تکلیف تا بلوغ کودک پا بر جا است.
2 – حضانت کودک بعد از فوت والدین
همان طور که گفته شد؛ حضانت بر عهده،هر دو طرف( پدر و مادر ) است. اما اگر مادر فوت کرده باشد؛ پدر باید به طور کامل از کودک خود سرپرستی کند. و اگر پدر فوت کرده باشد، مادر نیز موظف است بعد از هفت سالگی نیز از فرزند خود حمایت و سرپرستی کند.
3 – حضانت فرزندان بعد از ازدواج والدین
در صورتی که مادر با مرد دیگری، ازدواج کند. حضانت از او سلب شده و به پدر داده خواهد شد حتی اگر کودک در سنین خیلی پایین باشد. اما اگر پدر با زن دیگری ازدواج مجدد داشته باشد، حضانت فرزندان از او سلب نخواهد شد.
دلایل سلب حضانت از والدین
هر چند حضانت، در پاسخ این پرسش که حضانت فرزند تا هفت سالگی با چه کسی است این گونه پاسخ دادیم که حضانت تا پایان ۷ سالگی با مادر است اما طبق ماده ی ۱۱۷۰ قانون مدنی شرایطی وجود دارد، که اگر در زمان حضانت فرزند، مادر دچار آن شود، حضانت سلب می شود، مانند جنون یا دیوانگی.
ماده ی 1173 قانون مدنی این گونه بیان می دارد :
هرگاه در اثر عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي پدر يا مادري كه طفل تحت حضانت اوست، صحت جسماني و يا تربيت اخلاقي طفل در معرض خطر باشد، محكمه مي تواند به تقاضاي اقرباي طفل يا به تقاضاي قيم او يا به تقاضاي رئيس حوزه قضائي هر تصميمي را كه براي حضانت طفل مقتضي بداند، اتخاذ كند.
موارد ذيل از مصاديق عدم مواظبت و يا انحطاط اخلاقي هر يك از والدين است:
- اعتياد زيان آور به الكل، مواد مخدر و قمار.
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.
- ابتلا به بيماريهاي رواني با تشخيص پزشكي قانوني.
- سوء استفاده از طفل يا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقي مانند فساد و فحشاء،
تكدي گري و قاچاق. - تكرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
نتیجه
حضانت، به سرپرستی و نگه داری، کودک گفته می شود، که تا ۷ سالگی با مادر و تا پایان سن بلوغ برعهده پدر می باشد. و بعد از آن خود کودک تعیین می کند که کجا و با چه کسی زندگی کند. اما ولایت، به امور مالی و دارایی کودک، بر می گردد، که به پدر و پدر بزرگ پدری او مربوط است.
حال که پاسخ پرسش حضانت فرزند تا هفت سالگی با چه کسی است را به درستی بیان کردیم، باید بگوییم که اثبات شرایطی از قبیل اعتیاد یا امراض مختلف هر یک از والدین به دادگاه نیاز به داشتن یک وکیل کاربلد در این زمینه دارد؛ بنابراین برای حل دعاوی خانوادگی خود در زمینه ی حضانت فرزندان می توانید با وکلای تاوکیل مشورت نمایید و از کمک آن ها استفاده کنید.
سؤالات متداول
- حضانت به چه معناست؟
سرپرستی و نگه داری از کودک را حضانت می گویند.
- حضانت تا چه زمانی ادامه دارد؟
تا رسیدن به سن بلوغ فرزندان یعنی تا ۱۵ سالگی پسر و ۹ سالگی دختر ادامه دارد
- حضانت فرزند تا هفت سالگی با چه کسی است؟
تا پایان ۷ سالگی به عهده ی مادر است.
- بعد از بلوغ تکلیف کودک چگونه تعیین می شود؟
کودک خود تعیین می کند با کدام یک از والدین خود زندگی کند.