در بسیاری از جوامع، شرایط و ضوابط مربوط به ازدواج تحت تأثیر قوانین ملی و فرهنگ مردم قرار می گیرد. در اغلب موارد نیز، اذن والدین برای ازدواج فرد زیر سن قانونی یا برای دختران اهمیت دارد. این اجازه به عنوان یکی از شرایط ازدواج در نظر گرفته می شود. اما در صورتی که والدین اجازه ازدواج را ندهند یا وجود نداشته باشند، شرایط و راهکارهای مختلفی بسته به قوانین مربوطه و شرایط خاص ممکن است وجود داشته باشد.در این مقاله به قوانین شرایط ازدواج بدون اذن پدر خواهیم پرداخت.
در برخی موارد، افراد بالغ و قادر به تصمیم گیری، می توانند با اظهار و مدرک مناسب و با مراجعه به دادگاه یا مقامات قانونی مربوطه، ازدواج خود را بدون اجازه والدین انجام دهند. اما این مسئله بسته به موازین و قوانین مختلف ممکن است متفاوت باشد.
برای اطلاع دقیق تر و راهنمایی حقوقی، بهتر است با یک وکیل یا متخصص حقوق از تیم تاوکیل مشورت کنید تا در خصوص قوانین و شرایط ازدواج در ایران به شما راهنمایی کنند.
آیا ازدواج بدون اجازه پدر امکان پذیر است؟
در بسیاری از جوامع، اذن پدر یکی از شرایط ضروری برای ازدواج دختران است، به ویژه اگر آن ها زیر سن قانونی باشند. این اذن به عنوان یک محافظ از مصالح دختران و جلوگیری از ازدواج نادرست در نظر گرفته می شود.
اما در برخی موارد خاص و ضوابط و شرایط خاص، افراد می توانند با اظهارات خود و مدارک مناسب، مثل موافقت دختر بالغ یا شرایط خاص دیگر، ازدواج خود را بدون اجازه والدین انجام دهند. این شرایط ممکن است بسته به قوانین ملی و موازین مختلف، متفاوت باشد.
برای جواب به سوال بالا، باید، به مفاد 1043 و 1044 اصلاحی 1370 قانون مدنی، مراجعه کنید، این قوانین، به ترتیب، می گویند که:
نکاح دختر باکره، اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و هر گاه پدر یا جد پدری، بدون علت موجه، از دادن ازدواج، مضایقه کند، اجازه او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آن ها قرار داده شده است، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص، به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج، اقدام نماید.”
“در صورتی که پدر یا جد پدری، در محل حاضر نباشند و استیذان از آن ها نیز عادتا غیر ممکن بوده و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد، وی می تواند اقدام به ازدواج نماید. تبصره: ثبت این ازدواج در دفترخانه، منوط به احراز موارد فوق، در دادگاه مدنی خاص می باشد.
با توجه به این دو ماده، می توان گفت که ازدواج دختر بدون اجازه پدر، فقط در صورتی امکان‌پذیر است که یا دختر، باکره نباشد یا در صورت باکره بودن، پدر و یا جد پدری او، موافقت نکنند و ارائه اجازه از طرف آن ها نیز ممکن نباشد. در این صورت، دختر به ازدواج نیاز داشته باشد یا حتی در صورت حضور، بدون ارائه دلیل موجهی برای عدم اجازه دادن به دختر برای ازدواج، از ارائه اجازه خودداری کنند.
شرایط برای ازدواج بدون اجازه پدر چگونه است؟
برای ازدواج دختر، اجازهٔ پدر ضروری است. اما ازدواج بدون اجازهٔ پدر هم ممکن است، البته با وجود شرایط لازم. در این بخش از مقاله، قصد داریم با استفاده از مواد 1043 و 1044 قانون مدنی، دربارهٔ شرایط ازدواج بدون اجازهٔ پدر صحبت کنیم. شرایطی که با توجه به این مواد می تواند منجر به ازدواج بدون اجازهٔ پدر یا جد پدری شود، عبارتند از:
- دختر دوشیزه یا باکره نباشد.
- پدر و یا جد پدری دختر باکره، هر دو فوت شده باشند.
- پدر یا جد پدری دختر باکره، در زمان ازدواج حضور نداشته باشند و اجازه از آن ها نیز امکان پذیر نباشد.
- پدر یا جد پدری دختر باکره، هیچ عذری موجه، برای اجازه دادن به دختر برای ازدواج دائم یا موقت، خودداری کنند.
لازم به ذکر است که نوع ازدواج (اول، دوم و غیره) برای دختر اهمیت ندارد و اگر دختر حتی پس از ازدواج و طلاق هم باکره باقی بماند، برای ازدواج دائم یا موقت نیاز به اجازهٔ پدر یا جد پدری دارد.
مراحل ازدواج بدون اجازه پدر
چون فرایند گرفتن حکم دادگاه برای ازدواج بدون اجازه پدر، نیازمند طی کردن مراحل خاصی است، در این قسمت از مقاله می خواهیم درباره این مراحل و نحوهٔ انجام این فرایند صحبت کنیم:
در ابتدا، دختر باید یک حساب کاربری در سامانه ثنا ایجاد کند و سپس، هویت خود را در این سامانه تأیید کند. این اقدام می تواند از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا از طریق وب‌سایت sana.adliran.ir انجام شود.
سپس، دختر باید با کمک وکیل یا مشاور حقوقی یا حتی با استفاده از نمونه‌های دادخواست موجود در اینترنت، دادخواست اجازه ازدواج خود را تهیه کرده و فایل آن را به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه دهد تا ثبت شود و به دادگاه مربوطه ارسال گردد.
در مرحله بعدی، پس از دریافت پیامک ابلاغیه از سامانه ثنا، دختر باید در جلسه رسیدگی به پرونده اش شرکت کند و خواستگار خود را معرفی و میزان مهر تعیین شده را اعلام کند. همچنین باید اثبات کند که خواستگار از نظر مالی، اجتماعی و اخلاقی به او می پردازد و پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه، اجازه ازدواج را نمی دهند.
در نهایت، دادگاه پدر یا جد پدری را فرا می خواند و اگر آن ها بدون دلیل موجه حاضر نشوند یا نتوانند دلیل موجهی برای عدم اجازهٔ ازدواج ارائه دهند، حکم اجازه ازدواج را صادر خواهد کرد. در این صورت، دختر می تواند با حکم دادگاه و شهود عقد نکاح، به همراه خواستگارش به دفترخانه مراجعه کرده و ازدواج کند.
راه حل ازدواج بدون اجازه پدر
باوجود اینکه قانون گذار اعتقاد دارد اجازه پدر برای ازدواج دختران باکره ضروری است، اما راهکارها و شرایطی نیز تدابیری را پیش بینی کرده است که دختران باکره بتوانند بدون نیاز به اجازه پدر، اقدام به ازدواج دائم یا موقت نمایند. راهکارهای ازدواج بدون اجازه پدر به شرح زیر است:
- راهکار اول برای ازدواج بدون اجازه پدر، این است که اگر پدر، بدون دلیل موجه، از ارائه اجازه برای ازدواج دختر باکره خود خودداری کند، دختر می تواند به جای پدر، به جد یا جد پدری خود برای گرفتن اجازه ازدواج مراجعه کند.
- راهکار دوم برای ازدواج بدون اجازه پدر، این است که دختر باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، درخواست اجازه ازدواج را به دادگاه صالح (که دادگاه مدنی خاص است) ارسال کند و با معرفی خواستگار خود به دادگاه و اثبات اینکه پدر بدون دلیل موجه از ارائه اجازه برای ازدواج منع می کند، از دادگاه اجازه ازدواج را دریافت کرده و با حکم دادگاه، به دفترخانه مراجعه کرده و عقد نکاح را انجام داده و آن را ثبت کند.
جرم ازدواج بدون اذن پدر
در قسمت‌های قبلی، درباره شرایط و مراحل ازدواج بدون اجازه پدر برای دختر توضیح دادیم و بیان کردیم که در چه مواقعی اجازه پدر برای ازدواج ضروری است.
یکی از پرسش های متداول درباره ازدواج بدون اجازه پدر، این است که آیا انعقاد عقد نکاح دائم یا موقت بدون اجازه پدر، جرم است یا خیر؟ و در صورت جرم بودن، چه مجازاتی در قانون مجازات اسلامی جدید تعیین شده است؟
باید گفت که در پاسخ به این پرسش، قانون گذار در هیچ یک از قوانین مدنی این موضوع را به عنوان جرم معرفی نکرده و تنها در مواردی که اجازه پدر ضروری است، عدم وجود این اجازه باعث عدم اعتبار عقد می شود. بنابراین، ازدواج بدون اجازه پدر به عنوان جرم شناخته نمی شود و هیچ مجازاتی برای دختران در این باره تعیین نشده است.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی اینکه ازدواج بدون اجازه و اذن پدر چه شرایطی دارد و اگر ازدواج غیر قانونی رخ دهد چه جرمی دارد پرداخته ایم.
سوالات متداول شرایط ازدواج بدون اذن پدر
- آیا ازدواج دختر بالای 30سال بدون اجاره پدر، امکان پذیر است؟
اینکه دختر باکره چند ساله است، برای انجام ازدواج دائم یا موقت خود، نیاز به اذن و اجازهٔ پدر یا جد پدری دارد، مگر اینکه آن ها در زندگی نباشند یا بدون دلیل موجه، از ارائه اجازهٔ ازدواج، انکار و ممانعت کنند. - اجازه پدر برای ازدواج دختر تا چه سنی مورد نیاز می باشد؟
قانون گذار در مواد 1043 و 1044 قانون مدنی، هیچگونه سن خاصی برای اجازه و اذن پدر دختر باکره برای ازدواج مشخص نکرده است. بنابراین، این اجازه به یک سن خاص محدود نمی شود. - نحوه ازدواج بدون اجازه پدر چگونه است؟
روش ازدواج بدون اجازه پدر به این صورت است که دختر باکره باید درخواست اجازه ازدواج را تهیه و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه صالح ارسال کند. اطلاعات بیشتر درباره این موضوع در مقاله موجود است.