قانون جدید تغییراتی در مجازات جرم خیانت در امانت اعمال کرده است. این جرم به دسته ای از جرایم قابل گذشته انتقال یافته است و با تغییر در حداقل و حداکثر مجازات برخی جرایم تعزیری، مجازات خیانت در امانت از 6 ماه تا سه سال به 3 ماه تا یک و نیم سال کاهش یافته است. شاکیان می توانند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و پر کردن فرم شکایت، اعلام این جرم را انجام دهند.
امانت داری، هم در اسلام و هم به دلیل تأثیرش بر نظم اجتماعی، حائز اهمیت است.
پیامبر اسلام (ص) فرمودند: “هر کس در دنیا به امانتی خیانت کند و آن را به صاحبش برگرداند و در حالی که مرگش فرارسد، مرده است به غیر از من.” از این رو، در اسلام، خیانت در امانت بسیار محکوم است.
قانون گذار نیز در قوانین مجازات اسلامی، خیانت در امانت را یک جرم معرفی کرده و مجازاتی برای این جرم تعیین کرده است، همانند سایر جرایم. با تغییرات جدید در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات خیانت در امانت نیز تغییر کرده است و با توجه به قانون جدید، مجازات این جرم تغییر یافته است.
در این مقاله، به تعریف خیانت در امانت، مجازات و حکم جدید آن طبق قانون فعلی می پردازیم و همچنین شرایط اعمال مجازات خیانت در امانت، روش شکایت و مراحل رسیدگی به آن را توضیح خواهیم داد. اگر سوالاتی درباره مجازات خیانت در امانت و میزان حکم آن طبق قانون جدید دارید، با ما همراه باشید.
تعریف دقیق جرم خیانت در امانت
ماده 674 قانون مجازات اسلامی، در تعریف جرم خیانت در امانت، مفاد زیر را بیان می‌کند:
“وقتی اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی مانند سفته، چک، قبض و مشابه آنها، به عنوان اجاره، امانت، رهن یا برای وکالت یا هر کار با یا بدون اجرت به کسی داده شده و باور داشته شده است که این اشیا باید به مالکان یا متصرفانشان بازگردانده یا به مصرف معینی برسند، و شخصی که این اشیا را در اختیار دارد، آنها را به ضرر مالکان یا متصرفانشان مصرف یا تصرف یا تلف یا گم کند، محکوم به حبس از شش ماه تا سه سال خواهد شد.”
این ماده تعریف جرم خیانت در امانت را برای استفاده، تصرف، تلف یا از بین بردن اموال منقول یا غیر منقول یا سندی که مسترد شود یا به مصرف معینی برسد، توسط فردی که موظف به حفظ و بازگشت این اشیا به مالکان یا متصرفانشان است، تعریف می کند. این ماده مجازات حبس را برای این جرم تعیین می کند، با این حال توجه به تغییرات احتمالی در میزان حکم براساس قانون جدید ضروری است.
مجازات جرم خیانت در امانت
می‌خواهیم در این بخش در مورد مجازات خیانت در امانت و تغییراتی که طبق قانون جدید به وجود آمده، صحبت کنیم. ماده 674 قانون مجازات اسلامی 1392 حبس از 6 ماه تا 3 سال را برای جرم خیانت در امانت تعیین کرده بود، به این معنی که حداقل مجازات 6 ماه و حداکثر مجازات 3 سال بوده است.
با تغییراتی که ماده 104 و تبصره ماده 104 اصلاحی قانون کاهش حبس مجازات تعزیری، مصوب اردیبهشت 1399، ایجاد کرده اند، جرم خیانت در امانت از یک جرم غیر قابل گذشت به یک جرم قابل گذشت تغییر کرده و مجازات آن نیز به نصف کاهش یافته است.
بنا به توضیحات فوق، مجازات جدید برای خیانت در امانت به حبس از 3 ماه تا 1 و نیم سال تغییر یافته است.
اعمال مجازات خیانت در امانت
شرایط لازم برای تحقق جرم خیانت در امانت در ماده 674 قانون مجازات اسلامی مشخص شده است. برای اعمال مجازات خیانت در امانت و میزان حکم آن طبق قانون جدید، لازم است که این شرایط موجود باشند و شاکی، اقدام به شکایت از وقوع این جرم نماید و هزینه دادرسی خیانت در امانت را پرداخت نماید. شرایط تحقق جرم خیانت در امانت و به تبع آن، شرایط اعمال مجازات جرم خیانت در امانت در صورت شکایت شاکی، به شرح زیر می باشد:
به طبق ماده فوق، برای تحقق این جرم و اعمال مجازات جرم خیانت در امانت به تبع شکایت شاکی، باید یکی از انواع مال، با هدف استرداد یا به مصرف معینی رسانیدن، به شخص دیگر، به صورت امانت، رهن، اجاره، وکالت، یا سپرده شده باشد.
فرقی نمی کند که مال امانی برای انجام کاری سپرده شده باشد یا خیر و اگر برای انجام دادن یک کار به امانت داده شده است، فرقی نمی کند که بابت آن کار، اجرت پرداخت می شود یا خیر.
در صورتی که مال امانی به هر یک از طرقی که گفته شد، به دیگری سپرده شود و در زمان مطالبه صاحب مال، مسترد نشود و یا امانت دار، آن را به ضرر مالک استعمال، تصرف، تلف یا گم کرده باشد، در صورت شکایت شاکی، مجازات جرم خیانت در امانت و میزان حکم آن طبق قانون جدید، برای فرد مرتکب این جرم، در نظر گرفته و اجرا می شود.
شیوه شکایت از جرم خیانت در امانت
شکایت از جرم خیانت در امانت، مانند خیانت در امانت چک یا در هر زمینه دیگری، برای اعمال مجازات مرتکب و تعیین حکم جرم خیانت در امانت طبق قانون جدید، نیازمند ارائه شکواییه از سوی شاکی یا کسی که متضرر از این خیانت در امانت شده است، می باشد. نحوه شکایت از جرم خیانت در امانت توسط شاکی این گونه است:
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- پر کردن فرم شکواییه خیانت در امانت با استفاده از نمونه فرم مربوط
- ثبت شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- ارجاع شکایت ثبت شده توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مراجع صالح برای بررسی و رسیدگی به این جرم.
مدارک لازم برای شکایت خیانت در امانت
اگر کسی به دلیل تحمل خیانت امانت از فردی می خواهد شکایت کند، باید مدارک زیر را ارائه دهد:
- رسید، سند یا مدرک واگذاری مال با مهر وامضای امین
- طرح شکایت و اظهارنامه مبنی بر وقوع جرم مشخص شده
- شواهدی برای اثبات خیانت در مقابل امانت توسط طرفین
- اسناد و مدارک برای روشن سازی حقایق برای مراجع ذی نفع
سخن پایانی
در این مقاله از گروه تاوکیل توضیح داده شد که خیانت در امانت به این معناست که فردی بدون اطلاع مالک یا واگذارکننده، اموال منقول و غیرمنقول، اسنادی مانند چک، قبض و سفته را بهره برداری، تصرف، از دست دادن یا نابود کند. مجازات این جرم در قانون جدید میان ۳ ماه تا ۱.۵ سال زندان است، اما اگر شاکی تمایل داشته باشد، مجازات ممکن است کاهش یابد. فرآیند ثبت دادخواست و روش های پیگیری شکایت را توضیح داده است. برای سهولت کار، استفاده از خدمات یک وکیل متخصص در پرونده های خیانت در امانت توصیه شده است.
سوالات متداول مجازات خیانت در امانت چیست؟
- مفهوم دقیق خیانت در امانت چیست؟
خیانت در امانت به معنای استفاده یا تصرف غیرمجاز از اموال یا اسنادی که به عنوان امانت به شخصی سپرده شده باشد است. - مجازاتهای قانونی برای خیانت در امانت چگونه تعیین میشوند؟
مجازاتها برای خیانت در امانت بر اساس قوانین مربوطه تعیین میشود و معمولاً شامل حبس یا جریمه مالی میشود. - مدت زمان مجازات خیانت در امانت چقدر است؟
مدت زمان مجازات خیانت در امانت معمولاً متغیر است و بستگی به قوانین و مقررات مربوطه دارد. ممکن است از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. - آیا میتواند شاکی در مورد خیانت در امانت تقاضای تغییر مجازات داشته باشد؟
بله، در برخی موارد، اگر شاکی یا متضرر از خیانت در امانت، موافقت کند، میتواند تقاضای تغییر یا کاهش مجازات را داشته باشد.