وصیت نامه سندی است که در قالب آن تکلیف اموال و تعهداتی که بر گردن شخص وصیت کننده است، مشخص می شود؛ بنابراین می توان گفت دو نوع وصیت نامه تملیکی و عهدی از انواع وصیت نامه هستند. اما نحوه نوشتن وصیت نامه چگونه است؟ این موضوع نیز خود به سه نوع نگارش تقسیم می شود که در ادامه قصد داریم آن ها توضیح دهیم.نوشتن وصیت نامه عهدی و تملیکی نیز هرکدام دارای قواعد ویژه ای است که برای تنظیم یک وصیت نامه قانونی باید از آن ها اطلاع داشت، زیرا اگر در تنظیم وصیت نامه از قوانین و قاعده ها پیروی نکنید، وصیت نامه شما تقریباً هیچ تأثیری برروی تصمیمات وراث شما نخواهد گذاشت و آن ها خود به تنهایی تصمیم گیرنده در رابطه با اموال و تعهدات شما هستند.
نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی
همان طور که گفته شد اگر شخصی قصد داشته باشد تا قبل از فوت خود، تکلیف مال و اموال خود را مشخص گرداند باید یک وصیت نامه تملیکی تنظیم کند. اگر بخواهیم به طور دقیق وصیت نامه تملیکی را توضیح دهیم می توانیم ماده 826 قانون مدنی را تعریف کنیم:« وصیت تملیکی، عبارت است از اینکه کسی، عین یا منفعتی را از مال خود، برای زمان بعد از فوتش، به دیگری، مجانا تملیک کند.»
وصیت نامه تمکلیکی از طریق سه روش قابل نگارش و تنظیم است:
1 – وصیت نامه تملیکی به صورت خود نوشت
وصیت نامه خود نوشت باید به خط خود شخص وصیت کننده بوده و در آخر نیز شخص وصیت کننده به صورت دقیق تاریخ تنظیم را با خط خود درج نماید و در آخر وصیت نامه را امضا کرده و اثر انگشت خود را در پایین آن بزند.
اگر این موارد در این گونه وصیت نامه ها را رعایت نشود، آن نوشته دارای هیچ ارزش حقوقی نبوده و نمی توان به آن استنداد کرد.
2 – روش سری
برای نگارش این نوع وصیت نامه می‌توان خود شخص یا فرد دیگری اقدام به نگارش متن کند اما در آخر باید موصی یا همان شخص وصیت کننده، پایین وصیت نامه را به خط خود امضا کنند.
نکته ای در رابطه با این نوع وصیت وجود دارد آن هم مربوط به اشخاصی است که توانایی صحبت کردن ندارد. اگر چنین شخصی قصد تنظیم این گونه سند را داشته باشد، باید خود به شخصه آن را بنویسد و این موضوع نیز توسط یک مسئول دفترخانه تأیید شود. سپس می توان آن را در اداره ثبت محل زندگی موصی یا محل هایی که توسط وزارت دادگستری تعیین شده است، به امانت سپرد.
3 – نحوه نوشتن وصیت نامه با روش رسمی
اگر شخصی قصد دارد تا یک وصیت نامه تملیکی رسمی تهیه کند، باید با شرط داشتن سلامت عقلی مدارک مورد نیاز خود را برداشته و به یک دفتر اسناد رسمی مراجعه کند.
در این روش یک مأمور که صلاحیت انجام این کار را دارد، برای تنظیم این سند اقدام کرده و در نهایت خود شخص باید زیر آن را امضا کرده و اثر انگشت بزند.
وصیت نامه عهدی یا تعهدی
براساس ماده ی 826 قانون مدنی وصیت نامه عهدی این گونه تعریف می شود:« وصیت عهدی، عبارت است از این که شخصی، یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری، مامور می نماید.»
وصیت نامه عهدی نیز مانند وصیت نامه تملیکی می تواند به سه روش خود نوشت، سری و رسمی تنظیم شود. در روش خود نوشت شخص وصیت کننده باید خود نگارش وصیت نامه را انجام دهد و در آخر نوشته ی خود را امضا کرده و اثر انگشت بزند.
روش سری وصیت نامه تعهدی نیز مانند وصیت نامه تملکی است و تنها در صورتی که موصی توانایی سختن گفتن نداشته باشد؛ باید خود شخصاً تنظیم نوشته ی وصیت نامه را انجام دهد.
وصیت نامه عهدی رسمی نیز دارای مراحل مشابه نوع تملیکی آن است.
نکات مهم در نگارش وصیت نامه
- موصی باید دارای اهلیت و سلامت کامل عقل باشد در غیر این صورت وصیت او قابل استنداد نیست.
- شخص وصیت کننده فقط می تواند در مورد اموالی که در مالکیت او است، وصیت کند.
- وصیت نامه باید شفاف و مشخص باشد و دارای ابهام نباشد.
- وصیت کننده نمی تواند در مورد امور باطل یا غیر مشروع وصیت کند. چنین وصیت هایی ارزش قانونی ندارد. برای مثال محروم کردم یکی از وراث از ارث یک مورد غیر شرعی به حساب می آید.
کلام پایانی
برای پاسخ به سؤال نحوه نوشتن وصیت نامه چگونه است؟ سه روش مختلف را بیان کردیم که همه ی آن ها دارای ارزش قانونی هستند البته اگر نکات مرتبط با هرکدام از آن ها با دقت رعایت شود. بهتر است برای تنظیم یک وصیت نامه قانونی و معقول با یک وکیل با تجربه در این زمینه مشورت نمایید، زیرا تنظیم وصیت نامه برای آن که جنبه قانونی داشته باشد کمی پیچیده است.
سؤالات متداول
- آیا می توان در مورد مسائل غیر مشروع وصیت کرد؟
خیر، این گونه وصیت ها ارزش قانونی ندارند.
- آیا فردی که توانایی حرف زدن ندارد می تواند توسط فرد دیگری وصیت نامه ی خود را تنظیم نماید؟
خیر، این افراد باید وصیت نامه را با خط خود بنویسند و امضا کنند تا قابل استنداد باشد.
- آیا می توان یکی از وراث را از ارث محروم کرد؟
خیر، این مورد جز امور غیر مشروع بوده و غیرقابل وصیت است.
- آیا می توان در مورد اموال دیگران وصیت کرئ؟
خیر، موصی فقط می تواند در مورد اموالی که در مالکیت اوست، وصیت کند.