طبق ماده 277 قانون مدنی:«متعهد نمی تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتی از موضوع تعهد نماید ولی حاکم می تواند نظر به وضعیت مدیون مهلت عادله یا قرار اقساط دهد» بر طبق این قانون چگونگی تنظیم دادخواست اعسار در مهریه ذهن افرادی را که در گیر این موضوع هستند به خود مشغول می کند.
دادگاه براساس توان مالی زوج قرار لازم برای پرداخت مهریه را مشخص می کند، باید توجه کرد در بعضی موارد هم دادخواست اعسار زوج رد می شود، بعضی از این موارد عبارت است از:
- مرد دارای بیش از یک خانه یا مغازه باشد.
- مرد ماشینی داشته باشد که با آن برای امرار معاش کار نکند.
- دارای گردش مالی و حساب های بانکی با مبالغ بالا باشد.
- سهم الارث خوبی به وی رسیده باشد
- اثبات تاجر بودن زوج (در این صورت فقط با اثبات ورشکستی زوج می تواند دادخواست اعسار بدهد.)
- و …
در صورتی که زوجه از این موارد آگاه باشد و به دادگاه درخواست استعلام بدهد، دادگاه این موارد را استعلام می گیرد؛ حتی در صورت عدم آگاهی باز هم درخواست استعلام برای زوجه مطرح می باشد ولی باید توجه داشت که پورسه گرفتن استعلام از دفاتر ثبت، بانک ها و … کمی باعث طولانی تر شدن روند پرونده طلاق خواهد شد.
قوانین حاکم بر دادخواست اعسار در مهریه:
برای آشنایی بیشتر با قوانین دادخواست اعسار در مهریه کمی ریزبینانه تر به آن ها می پردازیم:
1 – ماده 6 قانون اجرای محکومیت های مالی:
«معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به تادیه دیون خود نباشد.»
(این فرد می تواند دادخواست اعسار تنظیم نماید.)
تبصره – عدم قابلیت دسترسی به مال در حکم نداشتن مال است. اثبات عدم قابلیت دسترسی به مال برعهده مدیون است.
2 – موارد مستثنیات دین برطبق ماده 24 قانون اجرای محکومیت های مالی:
- خانه مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه در حالت اعسار او باشد.
- اسباب و لوازم مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه یا افراد تحت تکفل وی ضروری است. برای مثال می توان به پوشاک، لوازم آشپزی و … اشاره کرد.
- خوراکی موجود به اندازه ای که برای رفع نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی، ضروری است.
- کتب و وسایل علمی و تحقیقاتی برای افراد اهل علم، مناسب با شأن آنان.
- وسایل و ابزار کار، پیشه وران، کسبه، کشاورزان و سایر افرادی که برای امرار معاش آنها و افراد تحت تکفلشان ضروری است. مطابق با نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه کامیون به عنوان وسیله امرار معاش شناخته می شود، بنابراین توقیف آن ممکن نیست، مگر این که ثابت شود محکوم علیه مالک اموال دیگری نیز می باشد.
- تلفن مورد نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره مستأجر متعهد می گردد که در طول مدت اجاره به صورت اقساطی به مؤجر پرداخت نماید.
3 – طبق ماده 8 قانون اجرای محکومیت های مالی معسر در دادخواست اعسار:
باید صورت کلیه اموال خود شامل تعداد یا مقدار و قیمت کلیه اموال منقول و غیرمنقول، به طور مشروح، مشتمل بر میزان وجوه نقدی که وی به هر عنوان نزد بانکها و یا مؤسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی دارد، به همراه مشخصات دقیق حساب های مذکور و نیز کلیه اموالی که او به هر نحو نزد اشخاص ثالث دارد و کلیه مطالبات او از اشخاص ثالث و نیز فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییر دیگر در اموال مذکور از زمان یک‌سال قبل از طرح دعوای اعسار به بعد را ضمیمه دادخواست اعسار خود کند. در مواردی که بار اثبات اعسار برعهده مدیون است و نیز در مواردی که سابقه ملائت او اثبات شده باشد.
هرگاه مدیون بخواهد ادعای خود را با شهادت شهود ثابت کند باید شهادت نامه کتبی حداقل دو شاهد را به مدتی که بتوانند نسبت به وضعیت معیشت فرد اطلاع کافی داشته باشند به دادخواست اعسار خود ضمیمه نماید. شهادت نامه مذکور باید علاوه بر هویت و اقامتگاه شاهد، متضمن منشأ اطلاعات و موارد مندرج در ماده (۹) این قانون باشد.
4 – شاهد در دادخواست اعسار براساس ماده 9 قانون اجرای محکومیت های مالی:
باید علاوه بر هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاش مدعی اعسار، به این امر تصریح کند که با مدیون به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت معیشت وی اطلاع کافی داشته باشد، معاشرت داشته و او افزون بر مستثنیات دین هیچ مال قابل دسترسی ندارد که بتواند به وسیله آن دین خود را بپردازد.
مراحل قسط بندی در هنگام تنظیم دادخواست اعسار
مراحل و مدارک لازم برای تنظیم دادخواست اعسار در مهریه عبارت است از:
- ارائه مدارک شناسایی(کارت ملی و شناسنامه).
- عقدنامه یا رونوشت آن.
- ارائه 2 شاهد عاقل و بالغ با شرایط ذکر شده در ماده 9.
- ارائه لیست اموال(اموال منقول و غیر منقول، حسابهای بانکی، مطالبات از اشخاص ثالث،لیست کلیه نقل و انتقالات در یک سال قبل از طرح دادخواست).
- دادنامه محکومیت مهریه برای دادخواست اعسار در مهریه اجباری است.
مهلت ارائه دادخواست اعسار
زوج باید دادخواست اعسار در مهریه خود را یک ماه از زمان ابلاغ اجراییه مهریه به دادگاه تقدیم کند؛ تا از صادر شدن حکم جلب خود توسط دادگاه به درخواست زوجه جلوگیری کند.
در صورت جلب شدن فقط در صورتی آزاد می شود که زوجه رضایت دهد و یا کفیل و وثیقه گذار به تشخیص دادگاه معرفی کند. اگر بعد از بررسی اعسار توسط قاضی، دادخواست اعسار زوجه رد شود؛ کفیل یا وثیقه گذار تنها 20 روز از ابلاغ واقعی وقت دارد که زوج را به دادگاه تحویل دهد.
حکم ادعای برخلاف حقیقت در اعسار در مهریه
اگر برای دادگاه روشن شود که فرد متقاضی اعسار، به دروغ قصد فریب دادگاه و فرار از پرداخت مهریه را داشته، به مدت سه ماه تا دو سال حبس ویا جریمه نقدی به تشخیص قاضی چه برای زوج و چه برای شاهدین قابل اجرا می باشد.
نحوه قسط بندی مهریه
ماده قانون نوشته شده ای برای میزان و نحوه قسط بندی مهریه وجود ندارد ولی معمولاً برطبق توانایی مالی زوج و تشخیص قاضی تعیین می شود.
در بیشتر موارد اعسار در مهریه، قسط ها برابر یک چهارم درآمد ماهیانه فرد و در صورت مجرد بودن معادل یک سوم درآمد فرد می باشد.
مشاوره حقوقی
نتیچه گیری در یک پرونده حقوقی در هر زمینه ای در گرو گرفتن مشاوره از یک وکیل کارکشته و با تجربه در زمینه مربوطه می باشد.
در مسئله تنظیم دادخواست اعسار در مهریه مواردی زیادی هست که باید بررسی شود و این بررسی ها نیازمند وکیلی خوب در زمینه خانواده می باشد.
این باور که در روند دادخواست اعسار از طرف زوج، داشتن وکیل ممکن نمی باشد یک باور غلط است.
بنابراین برای نتیجه گیری هر چه بهتر در تمامی پرونده های حقوقی خود از مشاوره یک وکیل با تجربه غافل نشوید.
نمونه ی دادخواست اعسار در مهریه
نتیجه گیری
در یک توضیح کوتاه می توان گفت: که طرح دادخواست اعسار در مهریه برای همه ممکن است اما این که به چه کسی تعلق خواهد گرفت یا دادخواست چه فردی رد خواهد شد به بررسی های بیشتر توسط دادگاه در زمینه درآمد و میزان دارایی زوج بستگی خواهد داشت.
سوالات مرتبط
- آیا با شهادت دروغ شاهدین می توان اموال خود را مخفی کرد و از پرداخت مهریه شانه خالی کرد؟
خیر، با هیچ ترفندی نمی توان از پرداخت مهریه فرار کرد.بلکه ممکن است زوج مجرم نیز شناخته شود.
- آیا زوجه می تواند دادخواست جلب زوج را بدهد؟
بله، در صورت عدم پرداخت مهریه، می تواند حکم جلب زوج را بگیرد.
- آیا می توان اموال را به کس دیگه ای واگذار کرد تا از پرداخت مهریه به صورت یک جا معاف شویم؟
خیر، اموال به نام زوج تا یک سال قبل از دادخواست مهریه توسط دادگاه، استعلام گرفته خواهد شد.
- آیا در بحث اعسار در مهریه می توان از کمک یک وکیل بهره برد؟
بله، هیچ منع قانونی ندارد.
- آیا اگر زوج فقط دارای یک مغازه یا یک خانه باشد می توان آن را برای مهریه مصادره کرد؟
خیر، این اموال جز مستثنیات دین به حساب می آیند.